La
pioniroj de armeo elhakas vojojn tra montaro kaj konstruas pontojn
sur riveroj por ebligi antauenmarshon de sia trupo. La pioniroj
en sciencoj malkovras verojn kaj leghojn de la naturo kaj ebligas
al la homoj ghuste koni la mondon kaj elpensi oportunajn rimedojn
faciligi nian vivon. Koperniko konstatis la fakton, ke la tero
rondiras chirkau la suno, brave proklamis tiun veron kaj liberigis
la homaron de la erara opinio pri la suna sistemo. Sinjorino Maria
Kuri malkovris la sekreton de la radiado de materioj kaj malfermis
la vojon kondukantan al utiligo de la nuklea energio. D-ro Zamenhof
inventis la neutralan kaj facilan internacian lingvon Esperanto
por ideale solvi la lingvan problemon de la homaro en internacia
komunikado. Sen la kontribuoj de la pioniroj en diversaj kampoj,
neeblus la progreso de la homaro.
Ni dankas Kopernikon, s-inon Kuri, d-ron
Zammenhof kaj chiujn pionirojn de la homaro. Ni lernu iliajn ekzemplojn,
se ni volas ke la la homaro progresu rapide.
Esperanto ja estas afero pionira, kaj
iasence chiuj esperantistoj devas esti pioniroj. Por bone plenumi
la taskon de pioniro, ni devas bone koni ghin kaj fari ghustajn
pashojn por atingi sukcesojn.
Dank' al la kreigho de la modernaj komunikiloj,
precipe la rapida disvolvigho de la mirinda interreto, nia mondo
jam farighis vera tergloba vilagho. Tamen pro la lingvaj baroj,
multaj terglob-vilaghanoj ankorau estas blindaj kaj surdmutaj,
kaj ne povas bone utiligi la ricevitajn informojn.
Multaj kredas, ke la angla lingvo jam
solvis la lingvan problemon en internacia komunikado, sed efektive
ne tiel estas.
Jes, vere oni faris grandegajn klopodojn
por instruadi kaj apliki la anglan lingvon en la mondo. Ekz. en
Chinio, ghi estas instruata ne nur en mezlernejoj kaj universitatoj,
sed ech en elementaj lernejoj kaj infanghardenoj. Sed la rezulto
ne estas kontentiga. Post 6-jara diligenta studo de la angla,
la lernantoj ech ne povas legi anglalingvajn gazetojn kaj librojn.
Same tiel estas en Japanio, Koreio k. a. orientaj landoj. Kial?
Char la angla estas malfacila, maloportuna. Ghia prononcado tre
malfacilas. Ghia vortaro estas tro abunda je sinonimoj, homofonoj
kaj homonimoj. Sennombraj estas ghiaj idiotismoj. La lernantoj
devas multe multe penadi por parkere lerni ilin. La gramatiko
estas neregula, Cetere, ekzistas 18 grupoj de 38 dialektoj. Pro
ambigueco de ghiaj esprimoj, ofte okazas miskomprenoj kaj ech
krashoj de aviadiloj.
En la praktika uzado de la angla ni ofte
renkontas problemojn. En la okdekaj jaroj, foje okazis ekspozicio
de presmashinoj en Pekino. Britaj entreprenistoj plendis, ke la
dungitaj interpretistoj ne povas bone plenumi sian taskon, char
al ili mankas scio pri tiu fako. En 2001, franca sinjorino diris,
ke shi jam studis la anglan dum 10 jaroj, tamen shi ne kuraghas
paroli angle kun britoj au usonanoj. China chicherono konfesis,
ke li estis konfuzita de australia turisto per demando en sia
dialekto. Usona d-rino Lorrain el Houstono diris, ke shi ne povis
bone kompreni la britan anglan lingvon. Kent Jones el Chicago
montris en sia artikolo pri la aviada angla lingvo, ke ghia malklareco
estas danghera kaj estas preferinde uzi Esperanton kiel internacian
komunan lingvon por la pilotoj kaj direktantoj de la flughavenoj.
Frue en la kvindekaj jaroj, s-ro Zhou
Li, buroestro de la China Ministerio pri Internacia Komerco diris,
ke germanaj komercistoj plendis, ke chinoj uzas la angla lingvon
anstatau la germanan en sia komercado kun Germanio. Ili proponis,
ke Chinio iniciative uzu Esperanton en la internacia komerco.
Sekve s-ro Zhou fondis grupon de esperantistoj por eldoni inventaron
de la chinaj mashinoj eksportataj. Bedaurinde, li transpostenighis
poste kaj ne povis daurigi tiun laboron. Ne nur en Chinio, sed
ankau en aliaj landoj, pioniroj faris sporadajn klopodojn por
apliki Esperanton ankau en internacia komerco. En 1990 eldonighis
la ampleksa Internacia Komercha-Ekonomika Vortaro en 11 lingvoj
fare de la China Esperanto-Eldonejo. Kelkaj chinoj praktike uzis
Esperanton en internacia komerco kaj atingis certajn sukcesojn.
En 1993, korea prof. So Gilsu en sia
prelego pri ekonomiko en la Kongresa Universitato de la 5-a Pacifika
Kongreso de Esperanto rimarkigis, ke multaj uzantoj de Esperanto
en internacia komerco asertas, ke ili entreprenas komercon pri
chiaj varoj. Lau lia opinio, tio estas laika babilo. Neniu povas
sukcesi en "komercado pri chio". Li montris, ke ne sufichas
nuraj entuziasmo kaj kuragho por sukcese apliki Esperanton en
internacia komerco. Necesas fakaj scioj por tio. Kompreneble,
en kolportado de iuj varoj estas relative facile. Ekzemple, en
1995, grupo de rumanaj kolportistoj venis al Pekino por acheti
chinajn silkajn kaj ledajn vestojn kaj metiartajhojn. Ili bone
plenumis sian planon per Esperanto dank' al helpo de membroj de
la Pekina E-Asocio. Sed iom granda komerco internacia estas alia
afero.
Antau pli ol dek jaroj, esperantistoj
de la havenurbo Qingdao okazigis, per Esperanto, foiron de chinaj
varoj, en Belgio. Informighinte pri tiu arangho, ankau Pekinaj
komercistoj deziris ghin partopreni, sed ili ekagis malfrue, char
ili ne sciis, ke oni devas akiri eksportan permerson pri tekstilajhoj
de la registaro. Se ni volas farighi vera sukcesa pioniro en praktika
uzo de Esperanto en internacia komerco, ni devas bone prepari
nin. Mi opinias, ke ni devas plenumi jenajn premisojn por la afero:
1. Mastri Esperanton. Sen bona kono de
la lingvo, ni ne povas fari necesajn korespondojn kaj interparolojn
kaj pretigi kontraktojn por la negocoj.
2. Ni devas havigi al ni necesajn terminarojn
kaj inventarojn pri diversaj varoj: mashinoj, tekstilajhoj, medikamentoj,
manghajhoj ktp. Kiel ni povus fari achetadon kaj vendadon, sen
tia materialo?
3. Akiri fakajn sciojn pri internacia
komerco. Se ne ekzistas lernejoj de Esperanto pri tiaj aferoj,
ni devas klopodi fondi kursojn por trejni niajn pionirojn. Imagu
al vi, kiom da specoj da shuoj, konfekcioj, spicoj, medikamentoj
ktp ekzistas en la internacia merkato. Chu vi povus precize diri
en Esperanto la nomojn de ili por fari negocon pri ili sen preparo?
4. Organizi necesajn internaciajn kunlaborojn
por tia aktivado. La esperantistoj-komercistoj ne estas rivaloj,
sed samcelanoj por efektivigi vastan aplikon de la internacia
lingvo en komercado. La esperantistoj plej frue kreis internacian
reton de delegitoj por efike uzi Esperanton en diversaj kampoj.
Nun ni havas interreton por faciligi nian internacian kunlaboron.
Do bone organizu niajn fortojn por sukcese antauenpushi nian internacian
komercon per Esperanto. Sen internacia organizado, estas malfacile
por ni ion fari rapide kaj bonefike. Oni devas okazigi simpoziojn
kaj konferencojn, kiel tiu chi en la urbo Xinxiang, por intershanghi
spertojn kaj diskuti solvendajn problemojn en praktika uzado de
Esperanto en internacia komerco. Se la esperantistaro kune klopodos,
certe rapide progresos la afero kaj produktighos rimarkindaj fruktoj.
5. Fondi necesajn organizojn landajn
kaj internaciajn por efike formi planojn kaj disvolvi la aferon
per firmaj kaj rapidaj pashoj. Unuigho estas forto!
La interreto prezentas al Esperanto novan
shancon por montri al la publiko sian praktikan uzeblecon kaj
avantaghon en internacia komerco. Ni devas kapti kaj bone utiligi
la shancon. Antaue nia atento estis direktita chefe al kulturaj
aferoj, nun ni devas serioze diskuti la demandon en kluboj, landaj
asocioj kaj internaciaj organizoj, por unuigi niajn opiniojn kaj
fortojn, kaj fari efikan impetadon por ne perdi tempon en la provado.
Se oni ne vidas la urghecon de la afero, oni povus perdi la bonan
shancon kreitan de la moderna interreto. Mankas al ni sperto en
la afero. Kompreneble, ni devas lukti kontrau multaj baroj kaj
malfaciloj. Tia ja estas chiam la sorto de la pioniroj. Chu ni
hezitu en la preparado de vojoj kaj konstruado de pontoj por la
marshado de nia afero en la estonto? Chu ni lasu preterflugi la
bonan shancon per senaga atendo? Ne, ni brave pioniru por fruigi
la finan venkon de nia afero!
|