Kiel popola busha literaturo, chinaj
poemoj aperis samtempe de antikvaj mitoj. La skribitaj poemoj
naskighis en la Periodo de Printempo kaj Autuno antau 2500 jaroj,
en formo de libro. Tio estas "Libro de Poezio".
En la china histoio, de la komenco
de la Okcidenta Zhou-dinastio (11-a jc. a. K.), ghis la mezo
de la Periodo de Printempo kaj Autuno (6-a jc. a. K.) estis
sklava socio. La 305 poemoj en la poem-kolekto ja estis verkoj
faritaj en la 500 jaroj de tiu periodo.
La kolekto formighis en la sesa jc.
a. K. Unue ghi portis la titolon "Poemoj" au "Tricent
Poemoj". Pro tio, ke la pensulo, politikisto kaj edukisto
Konfuceo en la lastaj jaroj de la Periodo de Printempo kaj Autuno
kaj la eklektikistoj adorantaj konfuceanismon, precipe homoj
de post Han-dinastio, alte taksis klerigadon per poezio, la
"Poemoj" estis prenita kiel klasika lernolibro kaj
alinomita "Libro de Peozio".
Pri la procedo de la kompilado de la
"Libro de Poezio" estis malsamaj konjektoj. Lau la
kompleteco kaj richeco de la enhavo, la arangho de ritmoj de
la poemoj kaj la vasteco de ties devenlokoj, oni asertis, ke
la apero de la kolekto estus neebla sen intencaj kaj zorgaj
kolektado kaj ordigado, en la socio kun malfacila trafikado
kaj multaj enigmaj dialektoj. La poemoj en la kolekto estas
kanteblaj tekstoj zorgataj de korteganoj pri muziko de Zhou-dinastio.
Konjekteble, la kompilintoj de la "Libro de Poezio"
estis tiaj korteganoj, kiuj kunigis la versajhojn omaghitajn
de muzikistoj de dependaj regnoj de Zhou-reghlando kaj popolkantojn
kaj prezentis ilin al la kortego.
La "Libro de Poezio" dividighas
en tri partojn: Guofeng (lokkoloraj), Ya (elegantaj) kaj Song
(prikantaj).
"Ya" estis titoloj de melodioj.
Ghi entenas du partojn: "granda Ya" kaj "malgranda
Ya". "Ya" nombras 105 poemojn aperintajn kompare
frue verkitajn de la kortego de Zhou-reghlando. La poemoj estis
prezentitaj che kortega kunveno kaj festeno, kaj plejparte estis
prikanto al la regado de la regho kaj bonfaroj de la forpasintaj
reghoj.
"Song" entenas kvardek himnojn
kaj kantojn por rito. La himnoj estis dividitaj en tri grupojn:
Himnoj de Zhou, tiuj de Lu kaj tiuj de Shang. La himnoj de Zhou
estis verkitaj en la komenco de Zhou-dinastio. Tiuj de Lu kaj
Shang estis verkoj de la regnoj Lu kaj Song en la 7-8-a jc.
a. K.
Valoraj estas la historiaj epopeoj
en "Ya" kaj "Song". Ekz., "Naskigho
de Houji", "Gongliu" kaj "Senchesa Prosperigho"
en "granda Ya" notis multajn legendojn kaj historiajn
faktojn. "Gongliu" kaj "Senchesa Prosperigho"
priskribas la grandskalajn transloghighojn de la nacio, la terkulturadon
kaj domkonstruadon de la antikvaj popolanoj. En "Gongliu"
estas tiaj versoj: "Chirkaue de la chefurbo la popolanoj
ekhavis domojn, la migrantoj chesis vagadi, kaj chie levighas
ghojo kaj rido." "Senchesa Prosperigho" priskribas
strechan laboron en konstruado de muroj. Tiuj versoj estas gravaj
materialoj por esplori la antikvan socion de Chinio.
La plej brila parto de la "Libro
de Poezio" estas Guofeng, en kiu kolektighas lokaj poemoj
de 15 regnoj, verkitaj en la tempo de la komenco ghis la mezo
de la Periodo de Printempo kaj Autuno.
La poemoj en Guofeng ampleksas diversajn
temojn:
Pri amo. Granda parto de la
poemoj en Guofeng temas pri amo kaj edzeco. Tiaj poemoj "venis
de la popolo en formo de popolkanto, kantata de gejunuloj en
esprimo de ilia korinklino". "Che la riveroj Zhen
kaj Wei" bildigas gajan ekskurson de gejunuloj en printempo
che la riveroj. "Charma knabino", "Cidonio"
kaj "Falintaj folioj" spegulas harmonion kaj ghojon
inter la geamantoj. En la versajhoj oni vidas puran koron kaj
serenan humoron de la antikva popolo. "Ruza fraulo"
priskribas aflikton de knabino, kaj "Levu vian baskon"
shercon inter la geamantoj. Ilia sentoesprimo estis senkasha,
kuragha kaj senghena. "Morta alko sur kampo" estas
ampoemo kun pura primitiva koloro. "Morta alko sur kampo"
kovrighis de herboj, knabinon en afrodizio tentas fraulo¡
"Ne pasiighu nek urghighu, mian antautukon ne tushu, kaj
vian hundon silentigu." La fraulo en la poemo estis chasisto.
Chasante en arbaro, li renkontis belulinon kaj gajnis shian
koron. Ilia enamigho estis tute natura kaj libera. "La
malvirtulo" estas korversho de forlasita virino. La heroino
en la poemo sincere strebis al pura amo kaj felicho. Sed 3 jarojn
post la geedzigho shi estis forlasita de la edzo. Shi chagrenighis,
malamis kaj indigne riprochis la malvirton de la edzo. Shi larme
akuzis la malegalecon inter la seksoj: "Ho ve, knabinoj,
ne tro pasiighu kun frauloj, ili facile forjhetos la amatinon,
dum virinoj restos sen libero." Fine shi firmdecide foriris
de sia edzo.
Pri opono kontrau ekspluato kaj
subpremo. "Malsatuloj arias pri malsateco, laboruloj
pri sia okupo", jen la esenco de multaj poemoj en la "Libro
de Poezio". En "Otido" oni tiel plendis: "Pro
la senfina servutado al la kortego, ni ne havas tempon por nia
agro, nek por zorgi pri la gepatroj. Ho chielo, kiam ni povus
ghui pacan vivon?" "Kampomuso" indigne mokis
la aristokratojn dibochantajn kaj esprimis deziron pri bona
vivo. La poemo nomis la ekspluatantojn abomenindaj kampomusoj:
"Musoj, musoj, mian grenon ne manghu, mi vivtenis vin jam
tri jarojn, tamen vi neniam konsideris por mi. Mi jhuras foriri
de vi kaj transloghighos al paradizo. Paradizo estas loko destinita
por mi."
Pri agrokulturo. El la "Libro
de Poezio' estas poemo "La Sepa Monato" pri agrokulturo.
Ghi detale priskribas la kolektivan laboradon de agrikulturaj
sklavoj de Zhou-dinastio. Krom terkulturo por aristokratoj,
la sklavoj devis ankau bredi silkraupojn, teksi shtofojn, fari
vinon, chasi, kulti kaj aranghi celebradon por datreveno de
naskightago de aristokratoj. Kvankam ili laboradis tutan jaron,
tamen ili havis nek vestojn nek grenon. En vintro por bari tranchan
venton, ili shtopis la fenestrojn kaj pordojn per pajlo kaj
argilo. El la poemo ni povas trovi, ke tiam multe evoluis la
agrokulturo de Chinio, richa estis la sperto de produktado kaj
abundaj estis la produktajhoj. "Plantago" estas kanto
de virinoj dum kolektado de plantagoj. "Plantagoj kreskas
surkampe, kaj ni ghoje kolektas grupe. Ni serchas, prenas sur
la kampo kaj portas ilin hejmen en la vestoantauo." La
lakona teksto ripetade kantata de grupighintaj virinoj sur la
kampo prezentas al ni belan scenon de laborado en serena tago.
Pri la vivo de aristokrato.
"Veturado" estas fama patriotisma poemo. Damo Xumu
en la poemo, deveninta de Wei-regno, edzinighis al Xumu. Fronte
al la disfalo de sia patrolando, shi sentis korshiran doloron.
Shi proponis peti helpon de Xu-regno, sed estis chikanita. Shi
falis en grandan indignon kaj triston, kaj vershis sian senton
pere de poemo. "Altstatura belulino"priskribas charmecon
de damo Zhuang Jiang, edzino de Zhuanggong, estro de Wei-regno.
"Onklo Yu Tian" bildigas bravan militiston kaj liajn
lertajn pafarton kaj veturigadon.
La "Libro de Poezio"
ghuas vastan renomon ne nur per la richa enhavo, sed ankau per
la brila poezia arto. La versoj de granda parto de la poemoj
estas kvarideografiajhaj, kaj ankau enmiksighas du- kaj ok-ideografiajhaj.
La lingvo de la poemoj estas rafinita, viveca kaj modesta. La
poemoj ofte havas refrenojn en peza popolkanta gusto. La saghe
uzata metaforo donas evidentan artan efikon. La verkintoj de
la poemoj ofte menciis iun objekton en la komenco kaj poste
eltiris kion ili volis esprimi. En la poemo "Fragmitoj"
la verkinto priskribis la senvivan autunan scenon kaj poste
eltiris la chefan enhavon de sia poemo, ke sentimentala fraulo
falis en senhelpan aflikton pro sia frauleco. "Persikfloroj"
komencighas per priskribo de disvolvighantaj persikfloroj kaj
poste priskribas la brilan charmecon de tuj edzinighonta knabino.
Metaforo de la "Libro de Poezio" richigis la imagon,
heredighis kaj disvolvighis en la postaj jaroj kaj farighis
tradicia metodo de la poezio.
La "Libro de Poezio"
estas atesto de la kreiveco de la laboranta popolo en la antikva
Chinio kaj manifestigho de la sentoj de diversaj klasoj en reala
vivo. La realismo de la "Libro de Poezio" fundamentis
ghian lokon en la historio de la china literaturo kaj faris
ghin brila startpunkto kaj bazo de la china realisma literaturo.
Rilataj materialoj:
Birda kanto
Cidonio