Religioj en Chinio nuntempe

de WA NA

Kunekzisto de pluraj religioj

    La chinaj civitanoj povas libere elekti religion kaj montri sian kredon kaj religiecon. La chinaj religianoj kredas chefe je budhismo, taoismo, islamismo, katolikismo kaj kristanismo.

    Budhismo havas historion de 2 mil jaroj en Chinio. Nun en Chinio estas 13 mil budhismaj temploj kun 200 mil bonzoj.

    Taoismo naskighis en Chinio antau pli ol 1800 jaroj kaj nun en Chinio estas 1500 taoismaj temploj kun 25 mil taoistoj.

    Islamismo enkondukighis en Chinion en la 7-a jarcento kaj nun en Chinio estas 18 milionoj da islamanoj, 30 mil moskeoj kaj 40 mil imamoj.

    Katolikismo enkondukighis en Chinion en la 7-a jarcento kaj post la Opia Milito en 1840 ghi disvolvighis en Chinio rapide. Nun Chinio havas 4 milionojn da katolikoj kaj ch. 4 katolikajn funkciulojn kaj 4.6 mil preghejojn.

    Kristanismo (protestantismo) enkondukighis en Chinion komence de la 19-a jarcento kaj rapide disvolvighis post la Opia Milito en 1840. Nun Chinio havas 10 milionojn da kristanoj, 18 mil misiistojn kaj 12 mil preghejojn.

    Lau nekompleta statistiko nun en Chinio estas pli ol 100 milionoj da religianoj, 85 mil preghejoj kaj ch. 300 mil religiaj funkciuloj.

    En la longa historio de Chinio la kulturo de diversaj religioj jam farighis parto de la tradicia china kulturo. La chinaj religianoj havas patriotan tradicion. La china registaro subtenas kaj kuraghigas ilin partopreni la shtatan konstruadon kaj la religioj celas servadon al la socio kaj felichigo de la popolo.

    En Chinio chiuj religioj havas egalan pozicion. Ili vivas pace kaj harmonie kaj neniam okazis religia konflikto. La religianoj kaj nereligianoj respektas unu alian en la granda familio de Chinio.

Religiaj kolektivoj

    En Chinio estas pli ol 3 mil religiaj kolektivoj, kiuj funkciigas 74 teologiajn seminariojn por kulturi religiajn funkciulojn.

    La Chinaj Budhisma Asocio, Taoisma Asocio, Ismamisma Asocio, Katolikisma Patriota Asocio, Katolikisma Episkoparo, Sanzi*-Asocio de Patriota Movado kaj Kristanisma Asocio, chiuj elektas sian gvidantaron lau sia propra statuto.

    Ili chiuj memstare entreprenas siajn religiajn aferojn kaj lau bezono funkciigas lernejon kaj bonstatigajn entreprenojn kaj eldonas religiajn verkojn kaj revuojn. Samkiel multe da aliaj landoj Chinio praktikas principon de separatismo de la religioj kaj edukado kaj ne donas religian lekcion en la nacia edukado, tamen iuj altaj lernejoj kaj institutoj faras religian instruadon kaj esploradon. En teologiaj seminarioj oni faras fakan instruadon lau bezono. La religiaj funkciuloj plenumas religian devon. La religiaj aktivadoj en preghejoj kaj hejmoj, farataj de religiaj organizoj kaj religianoj, estas protektataj de la legho kaj neniu rajtas malhelpi ilin.

Religia libero protektata de la legho

    La Konstitucio de la China Popola Respubliko difinas, ke religia libero estas fundamenta rajto de la chinaj civitanoj. Ghia 36-a artikolo tekstas, ke "la civitanoj de la China Popola Respubliko havas liberon de religia kredo," "neniu shtata organo nek socia kolektivo kaj individuo rajtas devigi la civitanojn kredi au ne kredi je religio, diskriminacii kontrau religianoj kaj nereligianoj," "la shtato protektas la normalan religian aktivadon," "neniu devas detrui la socian ordon, damaghi la sanon de la civitanoj kaj malhelpi la edukan sistemon de la shtato sub mantelo de religioj" kaj "la religiaj kolektivoj kaj aktivadoj ne devas esti manipulataj de eksterlandaj fortoj."

    La china legho difinas, ke la civitanoj ghuas liberon de religia kredo kaj samtempe devas plenumi la devon lau legho. En Chinio chiuj individuoj kaj kolektivoj, inkl. de la religioj, devas defendi la popolajn interesojn kaj protekti la leghan dignon, nacian solidarecon kaj shtatan unuecon."

Por memstare entrepreni religiajn aferojn

    La religiaj aferoj de Chinio estas entreprenataj de religiaj kolektivoj kaj religianoj, sed ne manipulataj de eksterlandanoj. La china registaro subtenas chiujn religiojn sendepende entrepreni siajn aferojn lau la konstitucio kaj leghoj.

    En la malnova Chinio estis neeble sendepende kaj memstare funkciigi la religiojn. En 1949 naskighis la China Popola Respubliko kaj finighis la duonkolonia kaj duonfeuda historio de Chinio, kio kreis kondichojn por memvole funkciigi katolikismon kaj kristanismon. Sin liberiginte el la kateno de imperiistaj fortoj, la chinaj kristanoj montris sian aprobon al la nova Chinio kaj realigis la autonomecon, memstarajn vivtenadon kaj misiadon de eklezioj.

    En 1957 kaj 1958 la china katolika ordeno prezentis episkopojn elektitajn de chinaj katolikoj al Vatikano, kiu malaprobis ilin kaj minacis chinajn katolikojn, kio multe shokis la chinan katolikaron, kiu de tiam suriris la vojon mem elekti episkopon kaj sendepende funkciigi la katolikan ordenon.

Por religia libero de nacimalplimultoj

    Chinio estas multnacia unuigita lando. La china registaro observas la politikon pri egaleco, solidareco kaj reciproka helpo de diversaj nacioj, alte taksas la liberon de religia kredo, morojn kaj kutimojn de nacimalplimultoj. La naci-autonoma organo garantias la liberon de religia kredo de chiuj nacioj.

    Tibeto estas nacia autonoma regiono de Chinio. La tibetanoj plejparte kredas je tibeta budhismo. De post la paca liberigho en 1951 kaj precipe post ekpraktikado de la politiko pri reformado kaj pordmalfermo la libero de religia kredo de la tibetanoj estas plene plenumata. Ekde la 80-aj jaroj de la 20-a jarcento la centra registaro de Chinio asignis 200 milionojn da juanoj al la riparo kaj rekonstruo de la mondfama Potala-palaco, Zhashilunbu kaj aliaj temploj. La shtato asignis ankau specialan monsumon por eldonado de gravaj tibetlingvaj budhismaj sutroj kaj helpis la budhisman rondon en konstruo de seminario de tibeta budhismo respektive en Pekino kaj Lhasa.

    Nun Tibeto havas pli ol 1700 budhismajn lokojn, kie vivas 46 mil bonzoj kaj bonzinoj. Preskau en la hejmo de chiuj budhistoj estas sutra chambro au budha nicho. Chiujare pli ol miliono da budhistoj pilgrimas al Lhasa. En Tibeto chie vidighas piaj budhistoj, sin okupantaj pri budhisma aktivado, kaj ofte vidighas sutraj flagoj.

    Metempsikozo de vivaj budhoj estas hereda sistemo speciale observata de la tibeta budhismo, kio estas aprobita de la shtato. En 1995, strikte observante la religian riton kaj historian sistemon kaj pere de lotumo en ora botelo post sankcio de la Shtata Konsilio Chinio plenumis serchon de la metempsikozita infano de Benchen la Deka, nomumis la Benchen la Dekunuan kaj aprobis lian surtronighon.

    La china registaro alte taksas kaj protektas la religian kredon, naciajn morojn kaj kutimojn de islamanoj. Ghi faras diversajn servojn al la pilgrimado de islamanoj. Ekde la 80-aj jaroj de la pasinta jarcento 40 mil chinaj islamanoj veturis al Mekko por pilgrimado. Nun en Xinjiang estas 23 mil moskeoj, kie laboras 29 mil religiaj funkciuloj. La china registaro donas grandan atenton al la kutimoj de manghado kaj sepultado de islamanoj, ellaboris regulojn por produkti islamajn manghajhojn kaj konstruis islaman tombejon.

-----------------------------------------
* Sanzi signifas autonomecon, memstarajn vivtenadon kaj misiadon.