La bildoj, desegnitaj au gravuritaj sur roko, estas primitiva artajho kreita en la frua periodo de la homa socio. Ili trovighas en 5 kontinentoj de la mondo kaj havas historion de dekmiloj da jaroj.

    En Chinio, frue en la 5-a jc., en la libro "Riveretoj kun Komentarioj" estis noto pri surroka bildo. Vaste dislokighas la antikvaj chinaj surrokaj bildoj. Oni jam trovis ilin en ch. 50 gubernioj de 14 provincoj kaj autonomaj regionoj. Ili plejparte vidighas en regionoj de la nacimalplimultoj che la landlimo kaj en la lokoj, kie loghis la antikvaj nacimalplimultoj.

    La chinaj surrokaj bildoj dividighas en jenajn tri specojn:

    1. Pri homfiguroj, produktajhoj de kultado de la antikvuloj al siaj prapatroj kaj dioj;

    2. Pri chasado kaj pashtado, la plej koncentra temo pri surrokaj bildoj en la stepo de norda Chinio;

    3. Pri ofera ceremonio kaj superstichaj aktivadoj, kiu spegulas la antikvan primitivan religian aktivadon kaj ofte videblas en la surrokaj bildoj de Yunnan-provinco kaj la Guangxi-a Ghuang-nacieca Autonoma Regiono.

    La chinaj surrokaj bildoj kun richa enhavo kaj diversaj temoj koncernas chiujn flankojn de la vivo de la antikva homaro pri la suno, luno, steloj kaj nuboj en la kosmo, surchiela Dio kaj surtera Dio-kultado en la koncepto de la homaro, homoj, bestoj, domoj, tendoj, charoj, vojoj, arboj, pafarkoj kaj sagoj, bronzaj tamburoj, fingrosignoj, piedsignoj kaj iom da signoj nekonataj. Sur la vasta stepo kaj arbara zono de norda Chinio la chefa enhavo de surrokaj bildoj estas pri animaloj, kion kauzis la primitiva chasado kaj pashtado sur la antikva stepo de norda Chinio. Plejparto de la bildoj estas chevaloj, kaproj, tigroj, lupoj, kameloj, sovaghaj bovoj, cervoj, hundoj, kiangoj, vulpoj k.a. En suda Chinio la surrokaj bildoj chefe temas pri oferado kaj sorchista aktivado. Interalie la plej grava estas pri homfiguroj, ekz. la surrokaj bildoj de Huashan-monto de Guangxi, Cangyuan kaj Malipo de Yunnan-provinco; kaj la bestaj bildoj plejparte estas pri bubaloj, simioj, chevaloj, hundoj, porkoj k.a.

    Lau analizo, la antikvuloj faris surrokajn bildojn por noti aferojn kaj esprimi siajn pensojn, ekz. per la bildoj de dioj ili petis ilian benon en evito de katastrofoj kaj garantio de richrikoltoj. La granda kvanto da bildoj pri bestoj atestas, ke ili estis dependajhoj de la antikvuloj en la vivo. La bildoj pri batalo notis la konfliktojn inter la triboj, markas la batalspiriton, venkon, kuraghon kaj unuighon de la batalantoj. Kaj la bildoj pri danco montras ghojon pro venko en chasado kaj celebradon de gravaj aferoj.

    La plej elstara verko estas "Pashtado" de la Xinjiang-a Ujgura Autonoma Regiono. La pashtisto rajdas sur chevalo, antau kiu iras kaproj. La fono de la bildo estas montodeklivo, sur kiu prosperas du grandaj arboj. Malantau la lastaj radias la duonsuno. La bildo kun klara kaj strikta strukturo montras tre belan pejzaghon kaj ludas rolon de pastoralo malofte vidata en surrokaj bildoj.

    La surrokaj bildoj de Huashan-monto de Guangxi, sur la kruta montmuro 250 metrojn super la akvonivelo de Zuojiang-rivero, estas grandaj kaj imponaj. En la areo largha ch. 200 metrojn kaj alta 40 metrojn, trovighas pli ol 1800 bildoj. La plejparto el ili estas homfiguroj altaj de 0.3 ghis 3 metroj. La homfiguroj kun preskau similaj pozoj estis nudaj en ombroj. Rigardate de antaue au de flanke iliaj brakoj levighas supren kaj kruroj krucighas kaurante. Shajne ili estas dancantaj. Sub la piedoj de la chefa figuro desegnighas hundformaj bestoj. Che la kapoj desegnighas bronzaj tamburoj, suno kaj aliaj signoj. La chefa homfiguro, kompare alta kun spado che la talio, estas tribestro. La tuta bildo brile kolorigita per rugha mineralo montras varman etoson kaj elspiras karakteron de la nacimalplimultoj en suda Chinio. La esplorado montris, ke la surrokaj bildoj havas historion de ch. du mil jaroj.

    La surrokaj bildoj de Cangyuan estas simplaj strukture. La homa korpo estas inverse triangula, la kvar membroj estas prezentitaj per kvar linioj, kiuj montras agojn de la homoj, kaj ne desegnighas la kvin sensorganoj sur la kapo. Tamen, kaj la dancado kaj la chasado estas versimilaj. Interalie estas bildo pri vilagho kun multaj homoj. La elipsa cirklo montras la limon de la vilagho, kie la domoj staras lau la vilaghlimo, kaj la vilaghanoj revenas hejmen, kvazau muzikante kaj alte tenante armilojn. Iuj el ili pelas bovojn kaj porkojn, aliaj tenas sagon kaj pafarkon en mano. Tiu chi bildo estas odo pri venko en milito.

    La surrokaj bildoj de Taixi en Hua'an-gubernio de Fujian-provinco apartenas al la kulturo en la tempo, kiam la antikvaj ideografiajhoj anstatauis la antikvajn bildojn, tial koncernaj fakuloj nomis ilin "bildaj ideografiajhoj" kaj studas pri ilia senco.

    La surrokaj bildoj de Jiangjun-klifo de Lianyungang en Jiangsu-provinco, 22 metrojn longa kaj 15 metrojn largha, estas gravuritaj sur ebena nigra roko, 20 metrojn super la marnivelo. Sur ili vidighas homoj, plantoj, birdoj, bestoj, steloj kaj nuboj, interalie la chefaj estas homvizaghoj, kiuj trovighas sur plantidoj kaj aspektas kiel iliaj fruktoj. Ili eble estas kreskajhoj en kultado de la primitiva agrokulturo kaj terkultado.