Pri la tradicia ksilografio de Chinio

de DAN NAN

    Ksilografio estas arto fari pentrajhon presitan per ligna, shtona, liana, kupra au zinka plato kun desegno gravurita per tranchilo au korodita de kemiajho. En Chinio oni kutime uzis lignan platon, tial oni nomas tian pentrajhon ankau lignogravurajho.

    La tradicia ksilografio de Chinio havas historion de pli ol mil jaroj. Nun oni povas vidi la unuapaghan bildon de la sutro "Vajro" presitan en la 868-a jaro. En Tang-dinastio (618-907) furoris ksilografio, ke oni uzis la teknikon por presi bildojn de budhoj, unuapaghajn bildojn kaj ilustrajhojn de sutroj. En la postaj dinastioj ksilografio pli kaj pli prosperighis. La dinastioj Ming (1368-1644) kaj Qing (1644-1911) estis la plej prospera periodo por ksilografio. Kaj tiam aperis unuopaj ksilografajhoj. En Ming-dinastio oni presis "Bildaro de Shizhuzhai", kaj en Qing-dinastio oni presis "Ilustrajhoj por la romano 'Che Akvorando' " de Chen Hongshou. Kaj la ksilografajhoj ekhavis multajn kolorojn. Kaj tiam aperis popolaj ksilografajhoj en Tianjin (unu el la plej grandaj urboj de Chinio, chirkau 130 km. sudoriente de Pekino), Suzhou (turisma urbo 90 km. okcidente de Shanhajo), Wuqiang (100 km. sude de Pekino), Fengxiang (proksime de Xi'an) k.a.

    En Yuan-dinastio (1206-1368) aperis ksilografajhoj en cinabra kaj nigra koloroj, ekzemple la ilustrajho "Fungo Lingzhi" en la "Glosaro de Vajra-praminaparamita-sutro" farita de bonzo Sicong. Ksilografio de Yuan-dinastio estis pli sukcesa ol tiu de Song-dinastio kaj pavimis la vojon por la furoro de ksilografio de Ming-dinastio.

    Evoluo de ksilografio de Ming-dinastio havis du periodojn. En la unua periodo la tendenco de multigho de temoj pli evidentighis, sed ksilografajhoj por budhismo ankorau konsistigis la chefan parton. Post la meza periodo de Ming-dinastio, disvolvighis la urba ekonomio, richighis la sociaj materialoj kaj progresis la urbana kulturo. Por konformighi al la apreca kutimo de la urbana klaso, ekfuroris ksilografiaj ilustrajhoj por dramoj kaj noveloj, kaj tiuj ilustrajhoj iom post iom anstatauis tiujn kun budhisma temo. Ksilografajhoj de tiu periodo superis tiujn de la antaua dinastio kaj en temo kaj en teknologio kaj en kopinombro.

    La dua periodo de la evoluado de la china ksilografio estis en la lastaj jardekoj de la dinastio, ne longa, sed tre prospera.

    Jinling (la nuna Nankino) estis la politika, ekonomia kaj kultura centro en la sudo de la dinastio. Tie prospera estis presado. Tiam tie estis 93 libropresejoj. Parto el ili okupighis chefe pri presado de ilustrajhoj de antikvaj dramoj. Menciindaj estis la gravuristoj de Anhui-provinco. Ilia distingigha tekniko kaj originala stilo estis multe imitataj tra la tuta lando, kio progresigis la chiuflankan altighon de la nivelo de ksilografio.

    En la posta periodo de Ming-dinastio Wu Faxiang kaj Hu Zhengyan presis "Klasika bildaro de Luoxuan", "Kaligrafio kaj bildaro de Shizhuzhai" kaj "Bildaro de Shizhuzhai". Tiuj tri albumoj markis la kulminon de kolora ksilografio. Eldonisto Min Qiji presis 5-voluman "Okcidenta chambro". La gravurado de la shablonoj estis laudinda, kaj kolornuancoj estis richaj. "La Okcidenta chambro" estis majstre strukturita, la bildoj donas tre fortan projektan senton. La ora tempo de ksilografio de la posta periodo de Ming-dinastio estas periodo, en kiu kolora plurfoja presado de ksilografio iris al maturigho.

    Ksilografio de la unua periodo de Qing-dinastio heredis la tradicion de Ming-dinastio kaj en tiu periodo aperis multaj elstaraj verkoj. Ekzemple "Lisao" kaj "Paca pejzagho" de pentristo Xiao Yuncong, "Plugado kaj teksado" pentrita de Jiao Bingzhen kaj gravurita de Zhu Gui kaj Mei Yufeng, kaj "Impona ceremonio" pentrita de Song Junye kaj Wang Yuanqi kaj gravurita de Zhu Gui. Tiuj verkoj estis kreitaj chefe por la kortego, kaj la laboro estis granda, pentrado kaj gravurado delikataj, sed la arta nivelo estis malpli alta ol tiu de verkoj de Ming-dinastio.

    Post la regperiodo Qianlong (1736-1796) depresiighis libroeldonado, sed disvolvighis la popola ksilografia novjara bildo kaj trovis shaton de la popolo. Tio transfuzis freshan sangon en ksilografion.

    Ksilografia novjara bildo fakte aperis en urboj kaj kamparo jam en Song-dinastio (960-1279). La ksilografiaj novjaraj bildoj havas nigran, rughan, verdan, flavan, purpuran, bluan kaj aliajn kolorojn. La dekora efekto estas lakona, sed peza. Vaste dislokighas ksilografiaj novjaraj bildoj. La plej famaj produktejoj de ksilografiaj novjaraj bildoj estas Yangjiabu de Shandong-provinco, Yangliuqing kaj Wuqiang de Hebei-provinco, Taohuawu de Suzhou de Jiangsu-provinco, Tantou de Hunan-provinco kaj Mianzhu de Sichuan-provinco.

    La temo de ksilografia novjara bildo estas tre vasta, la enhavo tre richa, la esprima formo simpla, dum la etoso de la bildo varma, konforme al la sento kaj estetika postulo de la vasta popolo, tial la bildo enprofundighis en chiujn angulojn de la urboj kaj kamparo de Chinio.

    Chirkau la fino de Qing-dinastio, litografio enkondukighis en Chinion kaj litografia novjara bildo aperis unue en Tianjin. Pli poste enkondukighis ankau tipografio, ofseto k.a. avangardaj teknologioj, kaj presejoj en Tianjin, Shanhajo, Kantono k.a. lokoj alprenis tiujn novajn teknologiojn, sekve depresiighis la tradicia ksilografio de Chinio.

 

 

(C) China Internet Information Center   (China Interreta Informa Centro)
E-mail:
webmaster@china.org.cn   Tel: 86-10-68326688