Por porti poemon en sonon kun muziko

de KE LEI

    Chu antikvaj poemoj, chu modernaj, chiuj akcentas ritmon kaj takton por ke la auskultantoj povu ghui specialan belecon, kiam la verkintoj kantas au deklamas sian poemon. Poemo estas nedisigebla de sono, kaj multaj chinaj kaj alilandaj poetoj persone deklamis siajn verkojn por pli bone ekspliki ilin, ekzemple Li Bai, Pound kaj Kinsberg. La medio esprimita de poemoj pere de sono estas pli facile akceptebla de la homoj.

Tradicia kantado en la china poezio

    Poezio en la antikva Chinio havis la tadicion de kantado. Antau la 14-a jarcento la poemo kaj kanto estis nedisigeblaj. Tiutempe la poemoj estis kanteblaj kaj trovighis formalaj melodioj por adekvataj poemoj. Iuj estis improvizitaj, similaj al la improvizitaj partoj en la moderna jhazo. Ghuste pro tio multaj famaj poemoj estis tre popularaj, kaj multaj melodioj estis tre konataj, char poemoj estis pli facile memoreblaj per kantado ol per deklamado.

    Poezio havas naciecon, kaj tio montrighas unue en la lingvo. La verkintoj kreis poemojn en la nacia lingvo, kaj la prononcoj de la naciaj lingvoj multe diferencigis diverslandajn poemojn en sonado. La chinaj antikvaj poemoj estis facile kanteblaj ghuste pro tio, ke la prononcado de la china lingvo estas tre tauga por kantado.

    La kvin- kaj sepsilabaj poemoj de Chinio estas multe diferencaj de la japana hajko. La grandaj diferencoj montrighas ne nur en la strukturo kaj arto de verkado, sed ankau en tio, ke la poezioj de la du landoj havas absolute malsamajn muzikajn formojn kaj tre diferencajn lingvajn prononcadojn. Tial la poemoj havas ege malsamajn sonojn, kaj dum la auskultado oni kompreneble sentas grandan malsamecon. La sonoj de la china poezio ne estas samaj al tiuj de la japana hajko kaj soneto de Renesanco, char la beleco de la sono de la china lingvo ne estas sama al tiu de aliaj naciaj lingvoj. Tial la china poemo havas sian propran kantomanieron.

Teatro kaj nova poemo

    Post la 13-a jarcento la poezio de Chinio estis anstatauita de Yuanqu, formo de verso populara en Yuan-dinastio (1206-1368). Kiam Yuanqu evoluis en Kunqu, specon de opero, kantado de poemo estis anstatauita de opero, kaj poema kantado radikale farighis centpocenta muzika formo, la sono de muziko estis pli preferata de la socio, kaj la literaturaj scenaroj farighis pli kaj pli popularaj, do opero rapide okupis gravan lokon. En tiu periodo poezio farighis pura literatura verko posedata de malmulte da homoj.

    En la moderna tempo, disvastigo de populara lingvo de la Movado de Nova Kulturo instigis verkadon de novaj poemoj. En la unua periodo de la 20-a jarcento aperis multaj verkistoj de nova poezio kaj oni nomis ilin poetoj. De post la 20-a jarcento la nova poemo de Chinio ne plu estis kantata, kaj elmodighis la tradicio de kantado de poemo.

Epoko de poema deklamado en muziko

    Poetoj de Chinio neniam forgesis la nedisigeblecon de poemo kaj muziko. Meze de la 20-a jarcento ili bone adaptis taugan muzikon al deklamado de poemo. En multaj okazoj la muziko por poema deklamado estas jam ekzistanta, kaj kiam komencighis deklamado, la auskultantoj foje povas trovi, ke la muziko estis bone adaptita al la poemo, sed foje malbone. Au foje muziko superis poemon, kaj la poemo perdis la originan charmon.

    Nun multaj poetoj en Chinio forlasis tiun formon, sed ankorau multaj aktoroj aplikis la manieron de kombino de poemodeklamo kun muziko, sed ili ne estas veraj poetoj, kaj ili akcentas nur lirikecon, sed neglektis la forton de la lingvo mem. Tiuokaze oni akiris nur bonan scenejan efekton dramecan.

    Lau objektiva jugho, deklamado de poemo en muziko ludis tre bonan rolon en popularigo de poemo.

Esplorado pri kunfandigho de poemo kaj muziko

    En la unuaj 80-aj jaroj de la 20-a jarcento multaj chinaj poetoj provis deklami sian poemon antau la publiko.

    Post la 80-aj jaroj de la 20-a jarcento la poema deklamado de Chinio dividighis en tri specojn. Unu estas regula poema tago kaj memoriga poemokunveno en universitatoj. Alia estas deklamado de improvizita poemo en bufedejo kaj kafejo, sed la societo estas malgranda kaj la deklamado simila al kulturo de societo. La tria estas poema deklamado de la publiko.

    La deklamado de moderna poemo formighis de la estetika koncepto de poeto Hei Dachun porti poemon en sonon. Tiu estetika koncepto havas multajn enhavojn. Unu estas ghisfunde liberigi la poemon el la katenita lingva prizono kaj revenigi ghin al esprimo de la fonetiko kaj ritmo che ghia naskigho. Poste Hei Dachun faris alian esploradon por kunigi homan vochon kun muziko, nome verki poemon kaj muzikon kune. La melodio kaj ritmo de poemo, la richa imago, la multspeca spaco kaj la rekta audo alterne eksplikas la enhavon de la verko, kio pli facile vekas resonadon de auskultantoj kun la verkinto. Tio ja devas esti vera signifo de deklamado sur la muzika fono.

    Hei Dachun nomis sian deklamadon “sintezado de poemo kaj muziko”. La interrilatoj de poemo kaj muziko ne estas samaj al poema deklamado en adaptita muziko en tradicia signifo. La muziko ne estas plu fono, nek suplemento de la poemo, nek ekzistanta klasika muziko, sed naskighis pro la poemo, resonancis kun la poemo kaj komplete partoprenis en la kreado kaj montrado de la poemo.

    Post plurjara esplorado Hei Dachun elektis rokenrolon kaj fine sukcesis kunludi kun juna muzikanto Hao Wei kaj Muguang-orkestro. Vera formigho de sintezado de poemo kaj muziko okazis en la somero de 2001. Kiam Hao Wei unuafoje renkontighis kun Hei Dachun, li ludis bluson kun titolo “Fidrinkemulo de Yuanmingyuan”. De tiam komencighis ilia kunlaboro. De junio de 2001 ili ofte ludis en universitatoj, publikaj lokoj kaj bufedejoj. La auskultantoj trovis, ke tio jam ne estas poemo kun muziko, sed tute nova speco de arto.

 

 

(C) china Internet Information Center   (china Interreta Informa Centro)
E-mail:
webmaster@china.org.cn   Tel: 86-10-68326688