Prapatroj
de chinoj: Yandi kaj Huangdi
La chinoj
kutime rigardas sin kiel posteulojn de pratempaj reghoj Yandi
kaj Huangdi (fakte ili estis nur tribestroj). Yandi alinomighis
Shennong (dia agrikulturisto). Li gustumis centojn da herbospecoj
por provi chu ili estas nutraj por homoj. Fine li gustumis iaspecan
venenan herbon kaj mortis. Li posedis multajn sciojn pri agrikulturo
kaj instruis al la primitivaj homoj la metodojn de grenplantado,
tial Chinio farighis lando de agrikulturo.
Huangdi estis
tribestro admirata de la tribanoj pro sia bonkoreco. Li milite
batalis kontrau la kruela tribestro Chiyou. Chiyou ne estis
homofigura, char lia korpo aspektis kiel besto kun ok brakoj,
ok kruroj kaj du flugiloj, sed li parolis kiel homo kun kupra
kapo kaj fera frunto. Li posedis superhoman povon, char li povis
estigi nubon kaj nebulon kaj povis alvoki la diojn de vento
kaj pluvo por venigi ventegon kaj pluvegon. Kaj li havis okdek
unu fratojn, kiuj lin helpis. Huangdi ne sukcesis venki lin
post nau atakoj. Nur dank' al la helpo de la chiela regho, kiu
sendis feinon kaj instruis al li militarton. Sekve, kiam Chiyou
estigis nebulon, Huangdi kapablis krei kompason por distingi
la direkton malgrau la densa nebulo. Fine Huangdi venkis kaj
mortigis Chiyou.
Post la pereo
de Chiyou kaj lia tribo, Huangdi farighis estro de la tiama
tribfederacio kaj estis alte estimata de la anoj de diversaj
triboj. Do, kune kun Yandi, li estis rigardata kiel prapatro
de chinoj, sed li akiris pli grandan famon kaj prestighon ol
Yandi. La renoma china historiisto Sima Qian (ch. 145 a.K. -
?) ech notis, ke estis Huangdi, kiu kreis la chinajn ideogramojn,
kompason, shipojn, charojn kaj muzikilojn, kaj li anaku la unua
afinaciis kupron. Unuvorte, oni atribuis al li preskau chiujn
meritojn de la atingoj de pratempaj chinoj. Lia tre majesta
mauzoleo ankorau trovighas en Shaanxi-provinco. Chiujare la
chinoj ne nur enlandaj sed ankau el diversaj partoj de la mondo
faras riverencojn al li por montri estimon al la prapatro kaj
patriotismon al la patrolando.
Origino
de silko: Mito pri silkraupo
Chinio estas
lando, kie originis silko kaj estas mito ankau pri silkraupo:
Pratempe,
en iu familio, kiam la patro foriris malproksimen, restis hejme
nur la filino kaj la de shi bredata chevalo. Pro soleco la knabino
sopiris al la patro. Shi sherce parolis al la chevalo: "Se vi
povus revenigi mian patron, mi edzinighus al vi." Akceptinte
tiun promeson, la chevalo tuj forgalopis al la loko, kie trovighis
la patro. La lasta, kun surprizo kaj ghojo, rajdis sur ghi por
hejmen reveni. Melankolie henante, la chevalo galopis direkte
al la hejmo. Atinginte la hejmon, la patro bone manghigis la
chevalon pro ghia bonkoreco. Sed la besto rifuzis manghi kaj
chiam, kiam ghi vidis la knabinon, ghi kaj ghojis kaj koleris.
La patro surprizighis kaj sekrete demandis la filinon pri la
kialo. La knabino respondis pri sia sherco al la chevalo. La
patro mortigis la beston kaj sekigis ghian hauton en la korto.
La filino ofte faris ludon en la korto kun najbara fraulino.
Foje shi proksimighis al la hauto kaj piedfrapis ghin: "Vi estas
besto, kiel vi povas edzinigi homan virinon? Estas ja vi mem,
kiu kauzis al vi la tragedion." Subite la hauto eksaltis kaj,
envolvinte la filinon, forkuris. La patro, informite pri tio
de la najbarino, serchadis la filinon. Post kelkaj tagoj li
trovis shin kune kun la hauto. Sed ili jam farighis silkraupoj
respektive kun kapo simila al tiu de la chevalo.
Rigida
heroo Xingtian
Laste, mi
prezentas miton pri la heroo Xingtian. Tiu heroo volis kapti
la regpotencon de la tribestro kaj batalis por ghi. Sed li fiaskis
kaj perdis sian kapon, tamen li ne mortis. Li utiligis siajn
du mamojn kiel okulojn kaj sian umbilikon kiel bushon kaj ankorau
povis svingi hakilon kaj shildon por montri sian bravecon. Bedaurinde
la mito ne rakontas, chu li daure heroe batalis au ne.